Η ελευθερία του ατόμου είναι ένα από τα πιο πολύτιμα δικαιώματα όλων των ανθρώπων. Σεορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποφασιστεί ότι είναι απαραίτητο να στερηθούν ορισμένοιάνθρωποι αυτού του δικαιώματος για μια χρονική περίοδο ως συνέπεια των ενεργειών τους γιατις οποίες κατηγορούνται. Όταν συμβαίνει αυτό, τα άτομα αυτά παραδίνονται στη φροντίδα τηςδιοίκησης των φυλακών. Και τότε περιγράφονται ως κρατούμενοι.
Η ουσία της φυλάκισης είναι η στέρηση της ελευθερίας και το καθήκον των αρχών της φυλακήςείναι να βεβαιωθούν ότι αυτό εφαρμόζεται με τρόπο που δεν είναι πιο περιοριστικός από όσοείναι απαραίτητο.
Με τον όρο αποφυλακισμένος εννοούμε το άτομο το οποίο αφέθηκε ελεύθερο από τις ΚεντρικέςΦυλακές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σίγουρα τέτοια άτομα υπόκεινται σε στιγματισμό καιαποκλεισμό τόσο στην Κύπρο όσο και διεθνώς με σοβαρότερο το πρόβλημα εξεύρεσης εργασίαςπου αντιμετωπίζουν οι αποφυλακιζόμενοι, καθώς και το πρόβλημα έλλειψης της απαραίτητηςσυμπαράστασης, κατανόησης, αποδοχής και στήριξης από την οικογένεια και την πολιτεία μεαποτέλεσμα να δημιουργείται σοβαρός κίνδυνος υποτροπής τους.
Το γεγονός ότι οι δύο εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόληψη των βασανιστηρίωνπου ετοιμάστηκαν το 1993 και το 1996 ύστερα από επισκέψεις της στις φυλακές της Κύπρουείχαν αγνοηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία αποδεικνύει πως ακόμα και το ίδιο το κράτοςστιγμάτιζε χωρίς να δίνει μια δεύτερη ευκαιρία στα άτομα αυτά να επανενταχθούν ομαλά στηνκοινωνία. Το δικαίωμα των ατόμων αυτών για επανένταξη στην κοινωνία, τα οποίααντιμετωπίζουν πρόβλημα αποδοχής ακόμα και από τις ίδιες τις οικογένειές τους, είναιαναφαίρετο και επομένως ο κοινωνικός αποκλεισμός τους και η αποκοπή τους από την κοινωνίαπαραβιάζει θεμελιώδη δικαιώματα που προφανώς δεν πρέπει να παραγνωρίζονται και νααγνοούνται.
Πρώτος ο Becker έκανε αναφορά για τη θεωρία της ετικέτας και υποστήριξε ότι η επιστήμη τηςκοινωνιολογίας οφείλει να υποστηρίζει τον πιο αδύναμο ο οποίος χαρακτηρίζεται ως οαδικημένος από την εξουσία. Η αντιμετώπιση της κοινωνίας προς τα άτομα αυτά παρουσιάζειαφενός έλλειψη επιείκειας και αφετέρου έλλειψη σεβασμού.
Οι περισσότεροι αποφυλακισθέντες αναφέρουν ότι τα περισσότερα άτομα αντιμετωπίζουνμεγάλες δυσκολίες στην εξεύρεση εργασίας μετά την αποφυλάκιση τους. Ωστόσο, λίγεςσυστηματικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες για τις εργασιακές εμπειρίες ατόμων πουαποφυλακίστηκαν ή τα χαρακτηριστικά πρώην κρατουμένων που είχαν επιτυχία στον εντοπισμόεργασίας. Η περιθωριοποίηση των ατόμων αυτών πηγάζει τόσο από την ανεπάρκειαδυνατοτήτων στο επίπεδο της εκπαιδευτικής διαδικασίας όσο και στο εργασιακό, ενδοοικογενειακό και οικονομικό επίπεδο. Μα ίσως θα ήταν καλό να διερωτηθούμε πως όσο ταπρόσωπα αυτά αποκλείονται από την εργασιακή ευκαιρία τόσο θα πληθαίνει το ενδεχόμενο ναεπαναλάβουν τέτοια παραπτώματα.
Ο κρατικός μηχανισμός θα πρέπει να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε τα άτομααυτά να απορροφηθούν και να μην απομονώνονται κοινωνικά καθώς η νομοθεσία που ισχύειμέχρι και σήμερα περί ποινικού μητρώου δημιουργεί περισσότερα εμπόδια.
Τα τελευταία χρόνια δόθηκε μια προτεραιότητα στον εκσυγχρονισμό και η ποιοτική αναβάθμισητου σωφρονιστικού συστήματος. Στα πλαίσια αυτά προσφέρονται στους κρατουμένους νέαπρογράμματα εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης και δημιουργικής ψυχαγωγίας, στόχοςτων οποίων είναι η βελτίωση του μορφωτικού τους επιπέδου και η ανάπτυξη τωνεπαγγελματικών τους δεξιοτήτων για τη σωστή προετοιμασία τους για επανένταξη στηνκοινωνία.
Αυτά βέβαια έγιναν γιατί οι κυρώσεις ήταν προ των πυλών αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τηνΠρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης, Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας(CPT) ήλεγχε και ελέγχει τα σημάδια αλλαγής που γίνονται στην Κυπριακή Δημοκρατία. Επίσηςδεν θα πρέπει να αγνοηθούν καθόλου και οι Εκθέσεις για τις Φυλακές της Κύπρου από τηνΕπίτροπο Διοικήσεως και την Υποεπιτροπή του ΟΗΕ για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (SPT).
Το 2020 ανακοινώθηκε το σχέδιο παροχής κινήτρων για εργασιακή αποκατάσταση τωναποφυλακισθέντων, ένας προϋπολογισμός που φτάνει τα 4 εκ. ευρώ. Στόχος του σχεδίου ηκοινωνική επανένταξη και εργασιακή αποκατάσταση των προσώπων που έχουν αποφυλακισθείαπό τις Κεντρικές Φυλακές, μέσω παροχής κινήτρων στους εργοδότες για την πρόσληψη τους.Συγκεκριμένα παρέχεται χορηγία συνολικού ύψους μέχρι και 20.640 για περίοδο 24 μηνών, γιακάθε νέα πρόσληψη ανέργου που έχει αποφυλακισθεί, η οποία πραγματοποιείται μέσω τουσχεδίου και ο στόχος είναι να καλυφθούν μέσω του σχεδίου και 200 προσλήψεις στουςεπόμενους 24 μήνες (δηλαδή μέχρι το τέλος του 2021).
Αναμφίβολα τα άτομα αυτά έχουν τα ίδια δικαιώματα με όλους εμάς και όλο και περισσότερακίνητρα θα πρέπει να παίρνουν σάρκα και οστά για να βοηθούν στην κοινωνική καιεπαγγελματική αποκατάσταση των αποφυλακισμένων. Θα πρέπει επίσης να υπάρξει συνεργασίαμε όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες συμβάλλουν στην υποστήριξη των αποφυλακισθέντωνσε όλους τους τομείς για την ομαλή επανένταξη τους παρέχοντας συμβουλές και βοηθώντας τοοικογενειακό τους περιβάλλον. Επίσης σημαντικό είναι να υπάρχουν προσπάθειες στήριξης τωναναγκών των αποφυλακισθέντων όπως για παράδειγμα η σίτιση και η στέγαση. Θα πρέπει ναευαισθητοποιούνται και να ωθούνται επιχειρηματίες να προσλαμβάνουν τέτοια άτομα ώστε νααποφεύγεται ο κοινωνικός τους αποκλεισμός.
Τέλος θα πρέπει να κινητοποιηθούν περισσότερες ομάδες για την υπεράσπιση και υποστήριξητων αποφυλακισθέντων προασπίζοντας τα ατομικά και κοινωνικά τους δικαιώματα. Διάφορα προγράμματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν άμεσα, παρέχοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους,ευαισθητοποιώντας ταυτόχρονα και το κοινωνικό σύνολο για τα προβλήματα και τις ανάγκεςτέτοιων ατόμων.
Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι είχε πει κάποτε πως ‘ο πολιτισμός μιας χώρας φαίνεται από τοεπίπεδο διαβίωσης των φυλακισμένων της’ και προφανώς αυτό περνάει ακόμα και σήμερααπαρατήρητο από υποτιθέμενες πολιτισμένες κοινωνίες σαν και τη δική μας.
.png)
.jpg)
